Parodi 19. ve 20. yüzyıllarda etkin olduğu alanlar ve geçirdiği değişimlerle hem estetik hem de edebi açıdan çok önemli bir konuma yerleşmiştir.
Parodi bilinen tanımına başvurursak, bir yazar ya da eserin üslup özelliklerinin, kimi zaman da bir eserin veya türün temalarının gülünçleştirilmek amacıyla taklit edilmesidir. Ama özellikle 20. yüzyılda parodi kavramının bu tanımı hayli değişti. Mizah dışında da etkin olduğu birçok mecra oluşturan Parodi bugün hertaraflılığa meyleden yapısıyla önemli bir güzergâh işlevi görüyor.
İşleri daha baştan karıştırmamak için iki ayrı madde oluşturmalıyız. Birçok sanat dalında etkin olan parodi edebi kökenli bir kavram olmasına rağmen 20.yüzyıldan sonra görsel sanatlarla hemhal bir yapıya bürünmüştür. Hem görsel hem de edebi anlamda parodiyi iki ayrı maddeye ayırırsak şöyle bir sonuca ulaşabiliriz. 1- Karşıtlık oluşturarak kurulan parodi. 2- Paralellik oluşturarak kurulan parodi.
20.yüzyılda, bir eseri daha önce yazılmış bir eserin çerçevesi içine oturtma eğilimi yaygınlık kazanırken, eski komedilerin komedi ögesi de büyük ölçüde kayboldu. Klasik bir parodi olarak niteleyebileceğimiz Don Kişot ya da Fielding’in Shamela adlı eserleri genel olarak Klasik parodiye yakın örneklerdir. Cervantes Don Kişot’ta eski kahramanlık hikayelerini parodileştirirken Fielding Shamela’da Samuel Richardson’ın Pamela adlı ünlü kitabını fena halde alaya alarak bir parodi gerçekleştirmişti. Parodinin tarihsel kaynakları olarak görebileceğimiz bu iki eserin ardından çok daha ses getiren parodi örnekleri edebiyat alanında kendine yer açmıştır. Örneğin James Joyce Homeros’un Oddyessa adlı epiğini Ulysses ile parodileştirirken paralel bir yapı kurarak Odyessa’nın evrensel temalarını bir anlamda güncellemeye uğraşmıştı.
Bilinen en önemli parodi örneklerinden biri de Sineklerin Tanrısı’dır. Bilindiği gibi Golding’in bu kitabı “Mercan Adası” nın bir parodisidir. Golding, Sineklerin Tanrısı’nda Mercan Adası’nın sevgi dolu çocuklarını sinik bir biçimde parodileştirir. Define Adası’nda doğası gereği iyiliğe yatkın olarak sunulan çocuk Golding’in elinde kötülüğün doğasının bir sembolüne dönüşür. Her şeyin tozpembe ve hayat dolu olduğu Mercan Adası’nın aksine Sineklerin Tanrısı her şeyin kaotik bir hâl aldığı kötücül bir dünyayı temsil eder.
Parodi’nin ciddi bir örneği olarak örneklendirilebilecek Sineklerin Tanrısı klasik parodinin de bir anlamda parodisidir.
………………………………………………………………………………...
Parodinin ciddi bir örneği olarak Sinema’dan verebileceğimiz en önemli örnek ise Pasolini’nin Edipo Re filmidir.
Birinci Bölüm Sonu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder